روش شناسی تطبیقی مفردات راغب اصفهانی و تفسیر المیزان در بررسی مفردات قرآن

پایان نامه
چکیده

عمل به دستورات کتاب مقدس قرآن در سایه فهم معانی آن امکان پذیر است، که آن هم نیازمند فهم تک تک واژگان آن می باشد؛ از همین رو دانشمندان اسلامی این نیاز را درک نموده و آثار فراوانی در زمینه شناخت مفردات قرآن شکل داده اند. مفردات راغب اصفهانی (م 502 ق)، یکی از این آثار است؛ ضمن اینکه علامه طباطبایی (م 1402ق) نیز در تفسیر المیزان به میزان قابل توجهی به مفردات قرآن پرداخته است. در این تحقیق به بررسی تطبیقی روش این دو کتاب در زمینه مفردات قرآن پرداخته شده است، که چنین بررسی ای می تواند اهمیت و جایگاه این دو اثر را در زمینه مفردات قرآن مشخص نماید. منابع راغب و علامه در بررسی مفردات قرآن عبارتند از: آیات قرآن؛ روایات معصومان (ع) و اقوال صحابه و تابعین؛ اقوال لغویان و مفسران پس از تابعین؛ و امثال و اشعار عرب. دو نقش آیات و روایات و اقوال صحابه و تابعین در تبیین مفردات در دو اثر عبارتند از: استفاده از آنها به عنوان موید و مثال؛ و استفاده مستقیم از آنها در تبیین مفردات. راغب و علامه از اشعار و امثال عرب، به عنوان مثال یا موید مطالبی که عنوان می کنند استفاده نموده اند. در هر دو اثر گونه های یکسانی از تعامل با اقوال لغویان و مفسران به چشم می خورد. راغب در مفردات، عنایت فراوانی به ذکر مشتقات مختلف واژگان و نیز اصل اشتقاقی و معنایی آنها دارد؛ علامه نیز به اصل معنایی و اشتقاقی واژگان توجه دارد؛ اما در بررسی واژگان در آیات، جز در مواردی اندک به مشتقات مختلف ریشه واژه ذکر شده در آیه توجهی ندارد. در هر دو اثر، نمونه هایی از اشتراک لفظی در لغت به چشم می خورد؛ اما حمل لفظ مشترک بر تمام معانی آن در استعمال واحد، تنها در مفردات راغب دیده می شود. همچنین در دو اثر نمونه هایی از الفاظ مترادف، فروق اللغه و نیز الفاظی که دارای معنای کنایی اند یافت می شود.

منابع مشابه

جایگاه مفردات راغب در واژه‌پژوهی علامه طباطبایی در المیزان فی تفسیر القرآن

یکی از مهم‌ترین مباحث در تفسیر قرآن کریم، مبحث واژه‌پژوهی است. از آنجا که یکی از برجسته‌ترین تفاسیر امروزی تفسیر شریف المیزان است و در مباحث واژه پژوهی این تفسیر، به صورت قابل توجهی از مفردات راغب بهره برده است، در این نوشتار به بررسی میزان و نحوه استفاده علامه طباطبایی(ره) از کتاب مفردات راغب در مباحث واژه‌پژوهی و بیان برخی از ابتکارات علامه طباطبایی(ره) در برخورد با مفردات راغب خواهیم پرداخت....

متن کامل

جایگاه مفردات راغب در واژه پژوهی علامه طباطبایی در المیزان فی تفسیر القرآن

یکی از مهم ترین مباحث در تفسیر قرآن کریم، مبحث واژه پژوهی است. از آنجا که یکی از برجسته ترین تفاسیر امروزی تفسیر شریف المیزان است و در مباحث واژه پژوهی این تفسیر، به صورت قابل توجهی از مفردات راغب بهره برده است، در این نوشتار به بررسی میزان و نحوه استفاده علامه طباطبایی(ره) از کتاب مفردات راغب در مباحث واژه پژوهی و بیان برخی از ابتکارات علامه طباطبایی(ره) در برخورد با مفردات راغب خواهیم پرداخت....

متن کامل

روش‌های اختصاصی اهل‌بیت علیهم السلام در تفسیر مفردات قرآن

اهل بیت^ بی‌شک و به شهادت قرائن عقلی و نقلی، قرآنِ ناطق و وارثان حقیقی علوم و معارف رسول خدا| به‌شمار می‌روند. در فرازهایی از روایات شیعی، اهل بیت^ با وصف «امیران کلام» ستوده شده‌اند. از آنجا که فهم معانی کلام به فهم کلمه یا کلمات وابسته است، بی‌تردید دقت‌نظر و کاوش در دیدگاههای تفسیری اهل بیت^ در تبیین معنا یا معانی مفردات قرآنی از اهمیت به‌سزایی در تفسیر قرآن برخوردار است. روش‌های تفسیر مفردات...

متن کامل

دیدگاههای تفسیری راغب در مفردات

علم تفسیر از جمله علوم قرآنی است که پیشینه ای داشته و از دیرباز مورد توجه علما و دانشمندان قرار گرفته است در واقع می توان اولین شارح قرآن را خداوند دانست زیر خداوند بلند مرتبه در بسیاری از آیات خود به تفسیر و شرح سخنان خود پرداخته است لذا محکم ترین و مطمئن ترین راه در شرح آیات ، خود قرآن است و بعد از خداوند پیامبر عظیم الشان اسلام خاتم النبین صلی الله و علیه و آله و بعد از ایشان ائمه اطهار علیه...

15 صفحه اول

روش ‏شناسی تفسیر المیزان

 شناسایى مبانى و اصول روش تفسیرى "المیزان است. روش تفسیرى المیزان تفسیر قرآن به قرآن است که پشتوانه قرآنى و روایتى دارد و از تحمیل پیش فرض‌ها بر قرآن مصون مى‌باشد.  این روش نتایج چشم‌گیرى را به بار آورده که نمونه‌هاى آن، فهم محتواى آیه، تحلیل واژگان، ابهام‌زدایى و حل ناهمسازى‌هاى ظاهرى با قرآن است.  علامه از میان سه روش رایج تفسیرى، روش تفسیر قرآن در پرتو قرآن و سنت (در صورت امکان( را برمى‌گز...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم انسانی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023